Może to wynikać z braku dopływu świeżego
(zewnętrznego) powietrza do urządzenia, w którym następuje spalanie albo
z powodu zanieczyszczenia, zużycia lub złej regulacji palnika gazowego,
a także przedwczesnego zamknięcia paleniska pieca lub kuchni. Jest to
szczególnie groźne w mieszkaniach, w których okna są szczelnie zamknięte
lub uszczelnione na zimę. Czad powstaje także często w czasie pożaru.
Niebezpieczeństwo zaczadzenia wynika z faktu, że tlenek węgla jest gazem
niewyczuwalnym dla człowieka. Dostaje się do organizmu przez układ
oddechowy, a następnie jest wchłaniany do krwioobiegu. W układzie
oddechowym człowieka tlenek węgla wiąże się z hemoglobiną 210 razy
szybciej niż tlen, blokując dopływ tlenu do organizmu. Stwarza to
poważne zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka. Uniemożliwia
prawidłowe rozprowadzanie tlenu we krwi i powoduje uszkodzenia mózgu
oraz innych narządów Następstwem ostrego zatrucia może być nieodwracalne
uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, niewydolność wieńcowa i zawał
albo nawet śmierć.
Jak zapobiegać zatruciu?
Podstawową
przyczyną zatruć jest niepełne spalanie, do którego może dojść np. gdy
zbyt szczelnie zamknięte są okna, brak jest właściwej wentylacji .
Powoduje to powstawanie tlenku i utrudnia jego odpływ. Tyle spalin
wypłynie na zewnątrz ile świeżego powietrza napłynie do pomieszczenia.
Przede wszystkim należy więc zapewnić możliwość stałego dopływu świeżego
powietrza do paleniska (pieca gazowego, kuchenki gazowej, kuchni
węglowej lub pieca) oraz swobodny odpływ spalin.
Pamiętaj aby:
• uchylić okno w mieszkaniu, gdy korzystasz z jakiegokolwiek źródła ognia (pieca gazowego
z otwartą komorą spalania, kuchenki gazowej lub węglowej),
• nie zasłaniać kratek wentylacyjnych i otworów nawiewnych,
• przy instalacji urządzeń i systemów grzewczych korzystaj z usług wykwalifikowanej osoby,
•
dokonywać okresowych przeglądów instalacji wentylacyjnej i przewodów
kominowych oraz ich czyszczenia. Gdy używasz węgla i drewna należy to
robić nie rzadziej niż raz na 3 miesiące. Gdy używasz gazu ziemnego czy
oleju opałowego – nie rzadziej niż raz na pół roku. Zarządca budynku lub
właściciel ma obowiązek m.in. przeglądu instalacji wentylacyjnej nie
rzadziej niż raz w roku
• użytkować sprawne techniczne urządzenia, w których odbywa się proces spalania zgodnie
z instrukcją producenta: kontrolować stan techniczny urządzeń grzewczych,
• stosować urządzenia posiadające stosowne dopuszczenia w zakresie wprowadzenia do obrotu;
w
sytuacjach wątpliwych należy żądać okazania wystawionej przez
producenta lub importera urządzenia tzw. deklaracji zgodności, tj.
dokumentu zawierającego informacje o specyfikacji technicznej oraz
przeznaczeniu i zakresie stosowania danego urządzenia,
• w przypadku
wymiany okien na nowe, sprawdzić poprawność działania wentylacji,
ponieważ nowe okna są najczęściej o wiele bardziej szczelne w stosunku
do wcześniej stosowanych w budynku i mogą pogarszać wentylację,
•
systematycznie sprawdzać ciąg powietrza, np. poprzez przykładanie kartki
papieru do otworu, bądź kratki wentylacyjnej; jeśli nic nie zakłóca
wentylacji, kartka powinna przywrzeć do wyżej wspomnianego otworu lub
kratki,
• często wietrzyć pomieszczenie, w których odbywa się proces
spalania (kuchnie, łazienki wyposażone w termy gazowe), a najlepiej
zapewnić, nawet niewielkie, rozszczelnienie okien.
• rozmieścić
czujniki tlenku węgla w części domu, w której sypia twoja rodzina. Dla
zwiększenia bezpieczeństwa, dodatkowe czujniki warto umieścić w każdym
pomieszczeniu,
• nie spalaj węgla drzewnego w domu, garażu, na
zamkniętej werandzie itp., jeżeli pomieszczenia te nie mają odpowiedniej
wentylacji,
• nie zostawiaj samochodu w garażu na zapalonym silniku, nawet jeżeli drzwi do garażu pozostają otwarte
•
nie bagatelizuj objawów duszności, bólów i zawrotów głowy, nudności,
wymiotów, oszołomienia, osłabienia, przyspieszenia czynności serca i
oddychania, gdyż mogą być sygnałem, że ulegasz zatruciu czadem; w takiej
sytuacji należy natychmiast przewietrzyć pomieszczenie, w którym się
znajdujemy i zasięgnąć porady lekarskiej.
Jakie są objawy zatrucia tlenkiem węgla?
- ból głowy,
- zawroty głowy,
- ogólne zmęczenie,
- duszność,
- trudnościami z oddychaniem, oddech przyspieszony, nieregularny
- senność,
- nudności.
Osłabienie
i znużenie, które czuje zaczadzony, oraz zaburzenia orientacji i
zdolności oceny zagrożenia powodują, że jest on całkowicie bierny (nie
ucieka z miejsca nagromadzenia trucizny), traci przytomność i – jeśli
nikt nie przyjdzie mu z pomocą – umiera
Jak pomóc przy zatruciu tlenkiem węgla?
• należy natychmiast zapewnić dopływ świeżego, czystego powietrza,
• jak najszybciej wynieść osobę poszkodowaną w bezpieczne miejsce, na świeże powietrze,
•
rozluźnić poszkodowanemu ubranie – rozpiąć pasek, guziki, ale nie
rozbierać go, gdyż nie można doprowadzić do jego przemarznięcia
• wezwać służby ratownicze (pogotowie ratunkowe – tel. 999, straż pożarna – tel. 998 lub 112),
Jeśli
po wyniesieniu na świeże powietrze zaczadzony nie oddycha, należy
niezwłocznie przystąpić do wykonania sztucznego oddychania i masażu
serca.
BEZPIECZNE UŻYTKOWANIE GAZOWYCH GRZEJNIKÓW WODY PRZEPŁYWOWEJ
Gaz jest szeroko rozpowszechnionym nośnikiem energii, stosowanym powszechnie
w
gospodarstwach domowych. Szczelność instalacji gazowej jest dla każdego
oczywistym warunkiem bezpiecznego użytkowania gazu, gdyż jego
mieszanina z powietrzem grozi wybuchem. Większość użytkowników gazu nie
wie jednak kiedy może pojawić się zagrożenie zatruciem tlenkiem węgla
(potocznie zwanym czadem).
W Polsce każdego roku, z powodu zatrucia
tlenkiem węgla pochodzącym z gazowych grzejników wody przepływowej,
umiera ok. 100 osób, a kilka razy więcej ulega zatruciu wymagającym
hospitalizacji.
Przeważająca większość wypadków śmiertelnych zdarza się między 1 listopada a 31 marca,
a
więc w porze chłodnej. Przyczyną są zamknięte, szczelne okna. Można
łatwo zapobiec powstawaniu tlenku węgla i jego przenikaniu do mieszkań,
spełniając cztery podstawowe warunki bezpiecznego użytkowania urządzeń
spalających gaz.
Są to:
1) prawidłowa instalacja,
2) stały dopływ świeżego powietrza,
3) swobodny odpływ spalin,
4) właściwa eksploatacja zapewniająca dobry stan techniczny urządzenia gazowego.
Są one przedstawione poniżej w skrócie.
PRAWIDŁOWA INSTALACJA
Zainstalowania
lub wymiany piecyka gazowego może dokonać jedynie uprawniony
specjalista, zgodnie z instrukcją producenta. Wykonywanie prac
instalacyjnych i regulacyjnych przez osobę nieuprawnioną może stworzyć
zagrożenie dla zdrowia i życia mieszkańców. Takie same wymagania co do
prac instalacyjnych i regulacyjnych , dotyczą kuchenek gazowych.
Kuchenka powinna znajdować się jak najbliżej wywiewnej kratki
wentylacyjnej, a stanowiska pracy powinny być usytuowane między oknem a
kuchenką, tak, aby nad nimi następował przepływ świeżego powietrza.
STAŁY DOPŁYW ŚWIEŻEGO POWIETRZA
Stały
dopływ świeżego (zewnętrznego) powietrza do urządzenia, w którym
następuje spalanie gazu ma podstawowe znaczenie. Brak dopływu świeżego
powietrza powoduje niedobór tlenu. Wynikiem tego niedoboru jest
niezupełne spalanie i powstawanie tlenku węgla. Następuje to wówczas,
gdy np. okna mieszkania są szczelnie zamknięte. Stały dopływ świeżego
powietrza do mieszkania jest również warunkiem niezbędnym swobodnego
odpływu spalin. W związku z tym należy pamiętać, aby przed każdą kąpielą
dobrze przewietrzyć łazienkę, szczelne okna były wyposażone w
nawiewniki powietrza, a podczas kąpieli uchylone było okno w mieszkaniu
lub lufcik. Zasłanianie kratek wentylacyjnych, zarówno nawiewnej w
drzwiach do łazienki, jak i wywiewnej na wlocie do przewodu
wentylacyjnego, grozi śmiertelnym zatruciem.
SWOBODNY ODPŁYW SPALIN
Piecyk
gazowy powinien być szczelnie przyłączony do przewodu spalinowego, a
przewód spalinowy musi być szczelny i drożny. Nieszczelny komin powoduje
osłabienie ciągu lub może być przyczyną przenikania spalin do
sąsiadujących z nim pomieszczeń. Przewody kominowe (dymowe, spalinowe i
wentylacyjne) należy kontrolować zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Kontrola powinna być przeprowadzona przez osoby uprawnione, a obowiązek
poddania obiektu kontroli spoczywa na właścicielu lub zarządcy.
Warunkiem swobodnego odpływu spalin jest jednak nie tylko drożny przewód
spalinowy, lecz także stały dopływ świeżego powietrza do pomieszczenia,
w którym następuje spalanie gazu. Nie będzie odpływu spalin, jeżeli
pracujący piecyk gazowy będzie się znajdował w zamkniętym, uszczelnionym
mieszkaniu. Stały dopływ powietrza do pomieszczenia, w którym włączono
piecyk gazowy, jest więc warunkiem niezbędnym do spełnienia dwóch
podstawowych wymagań bezpieczeństwa - zupełnego spalania gazu i
swobodnego odpływu spalin.
Podczas kąpieli nie należy włączać
wentylatora w kuchni lub w innym miejscu w mieszkaniu, ponieważ jego
działanie osłabia naturalny ciąg spalin w przewodzie spalinowym piecyka
gazowego.
DOBRY STAN TECHNICZNY URZĄDZENIA GAZOWEGO
Urządzenia
gazowe powinny być utrzymywane w czystości i w dobrym stanie
technicznym, a także okresowo kontrolowane zgodnie z zaleceniami
producenta. Obowiązek utrzymania wymaganego stanu technicznego urządzeń
gazowych i ich udostępnienia do kontroli nakłada na użytkownika lokalu
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16
sierpnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków
mieszkalnych (Dz. U. Nr 74 z dnia 9.09.1999r., poz. 836, § 17 ust. 1 i
2). W trosce o bezpieczeństwo własne i swojej rodziny do tego obowiązku
powinien się poczuwać każdy użytkownik urządzeń gazowych. Piecyk gazowy
używany od wielu lat należy niezwłocznie zgłosić do kontroli. Stary,
zużyty, nie czyszczony i rozregulowany piecyk gazowy zagraża życiu.
Naprawa i konserwacja urządzenia gazowego może być powierzona wyłącznie
osobom posiadającym odpowiednie uprawnienia.
Pamiętajmy !
Od
stosowania się do powyższych rad może zależeć zdrowie i życie Twoje
oraz Twoich bliskich. Wystarczy jedynie odrobina przezorności.
--------------------------------
A R C H I W U M:
Linki do stron Polskiego Radia Program I z materiałamia w ramach współpracy w kampanii społecznej "Nie dla czadu":
http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/476039,Straz-Nie-dla-czadu-W-tym-roku-zabil-juz-122-osoby
http://www.polskieradio.pl/7/158/Artykul/499649,Nie-dla-czadu
http://www.polskieradio.pl/7/158/Artykul/489959,Czad-zabija
Film radomskich strażaków można obejrzeć m.in. tutaj http://www.youtube.com/watch?v=jArvkOYD5N8
Spot na bazie filmu można obejrzeć tutaj http://www.youtube.com/watch?v=lPSdcXFVSIM